Op zaterdag 28 februari verzorgden Guus Geisen en Evrim Calkavur een studiedag voor 95 leerkrachten en leidinggevenden van een school in Gaziantep, in het zuiden van Turkije, dichtbij de grens met Syrië Deze school heeft zich ten doel gesteld de eerste �Lerende School� van Turkije te worden en ze noemen dit het �North Star�project. De school (voor kinderen van 4-16 jaar)is gestart in 2001 en telt op dit moment ruim 100 medewerkers in het docententeam.

(foto 1). De school heeft een expliciete missie en visie en de betrokkenen werken hard aan het realiseren ervan. (foto 2) (foto 3)

De basis voor de samenwerking tussen �Natuurlijk Leren� en Evrim Calkavur is te vinden in de bijeenkomsten over systeemdenken in de klas in november 2003. Via Peter Senge kwam Evrim in contact met ons en onze plannen om een week te organiseren over systeemdenken in de klas. Ze was in de gelegenheid om deel te nemen aan de activiteiten met Mary Scheetz en Linda Booth Sweeney en vervolgens wilde ze deze activiteiten zelf opstarten in Turkije. Evrim Calkavur is consultant in het bedrijfsleven met een heel sterke drive iets te betekenen voor het onderwijs. Ze heeft verder geen betrokkenheid bij andere scholen en gezien de specifieke inhoud had ze behoefte aan ondersteuning van het proces op de Sanko school.

Op vrijdagavond, na een lange reis, wachten de initiatiefnemers van het �North Star�project vol ongeduld op de gasten. De kennismaking is hartelijk en gastvrij. Het management van de school is zeer geïnteresseerd en wil graag zoveel mogelijk weten over de inhoud van de studiedag. Men kijkt er met spanning naar uit.

Zaterdagochtend zitten om 9.00 uur 95 leerkrachten en leidinggevenden klaar voor een intensieve dag. Na een korte inleiding door de directeur volgt het voorstellen in het Turks, Engels en vice versa. Aangezien de helft van de leerkrachten geen Engels spreekt wordt elke zin in het Turks vertaald. (foto 4) De PowerPoint presentatie wordt in het Engels vertoond en in het Turks vertaald. Op de flap-over wordt de informatie in het Engels en in het Turks uitgewerkt. Na een korte inleiding van de kaders wordt de taal van het systeemdenken verkend. (foto 5) Tijdens de middag gaan de mensen aan de slag met eigen vaardigheden
(foto 6) (foto 7) (foto 8) en met behulp van het prentenboek �de mooiste vis van de zee�. Dit blijkt in het Turks vertaald te zijn. Het verhaal wordt via een bandje verteld en met beelden ondersteund. De leerkrachten werken hard en betrokken. Om 18.00 uur rond de directeur af met een korte toespraak waarbij hij de leerkrachten bedankt voor hun aanwezigheid op hun vrije zaterdag. (foto 9) Aansluitend is een diner gepland. Om 20 .00 uur volgt een evaluatie en verdieping van de inhoud tijdens een gesprek met de �North Star� groep. Om 24.00 uur stappen we in de auto naar het vliegveld in Adana waar we om 5 uur vertrekken richting Istanbul.��

Het blijkt dat men dezelfde problemen ervaart in het onderwijs als in Nederland of welk ander land dan ook waar in geïndustrialiseerde gebieden het onderwijs traditioneel is ingericht. De kinderen zijn niet gemotiveerd, ze zijn niet meer betrokken. Je moet als leerkracht alles uit de kast halen om kinderen bij de les te houden. Het schoolse leren is nog volgens streng tradities geregeld maar men merkt dat kinderen niet meer betrokken zijn bij de school en het schoolse leren. Men heeft het idee dat men meer en meer kinderen bij de hand moeten nemen omdat ze anders weinig eigen initiatieven nemen. De vraag hierbij is wat oorzaak en wat gevolg is. De betrokkenen bij de Ozel Sanko Okullari willen met veel passie en energie verandering brengen in dit proces. Het was een geweldige ervaring om daar deel van uit te maken.

Guus Geisen